ธรณีพิบัติภัย — ภัยธรรมชาติที่เราไม่ควรมองข้าม

ธรณีพิบัติภัย คืออะไร?

ธรณีพิบัติภัย (Geological Hazards) คือภัยธรรมชาติที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของเปลือกโลก หรือจากกระบวนการทางธรณีวิทยา เช่น แผ่นดินไหว ภูเขาไฟระเบิด ดินถล่ม สึนามิ และการทรุดตัวของแผ่นดิน สิ่งเหล่านี้มักเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว และส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อชีวิต ทรัพย์สิน รวมถึงสิ่งแวดล้อมในบริเวณนั้นๆ

ตัวอย่างธรณีพิบัติภัยที่เกิดขึ้นบ่อย

1. แผ่นดินไหว (Earthquake)

2. สึนามิ (Tsunami)

3. ภูเขาไฟระเบิด (Volcanic Eruption)

4. ดินถล่ม (Landslide)

5. การทรุดตัวของแผ่นดิน (Land Subsidence)

สาเหตุการเกิดของธรณีพิบัติภัยต่างๆ

    1. แผ่นดินไหว (Earthquake)

    สาเหตุ:

    แผ่นดินไหวเกิดจากการเคลื่อนที่หรือการชนกันของแผ่นเปลือกโลกตามแนวรอยเลื่อน เมื่อพลังงานที่สะสมไว้ใต้พื้นโลกถูกปลดปล่อยออกมา จะเกิดการสั่นสะเทือนขึ้นบนพื้นผิวโลก

    2. ภูเขาไฟระเบิด (Volcanic Eruption)

    สาเหตุ:

    แมกมาที่สะสมอยู่ใต้เปลือกโลกมีแรงดันสูง เมื่อมีแรงดันมากพอ จะดันตัวขึ้นสู่ผิวโลกและระเบิดออกจากปล่องภูเขาไฟ พร้อมกับพ่นลาวา เถ้าถ่าน และก๊าซร้อนออกมา มักเกิดในบริเวณที่แผ่นเปลือกโลกเคลื่อนที่ชนกัน

    3. ดินถล่ม (Landslide)

   สาเหตุ:

    เกิดจากแรงโน้มถ่วงที่ดึงมวลดินหรือหินให้พังทลายลงมา โดยมักเกิดในพื้นที่ลาดชันที่มีฝนตกหนัก ทำให้ดินอิ่มน้ำ ขาดความมั่นคง หรือเกิดจากการทำลายป่าและแผ่นดินไหวที่กระตุ้นให้เกิดการถล่ม

    4. หลุมยุบ (Sinkhole)

    สาเหตุ:

    เกิดจากการที่ชั้นหินใต้ดิน (เช่น หินปูน) ถูกน้ำใต้ดินกัดเซาะ จนเกิดโพรงและเพดานของโพรงยุบตัวลง หรือเกิดจากการสูบน้ำบาดาลมากเกินไป รวมถึงการก่อสร้างและกิจกรรมมนุษย์ที่ทำให้พื้นดินขาดความมั่นคง

    5. สึนามิ (Tsunami)

    สาเหตุ:

    มักเกิดจากแผ่นดินไหวใต้ทะเลที่ทำให้พื้นทะเลยกตัวขึ้นหรือลดตัวลงอย่างฉับพลัน ทำให้น้ำทะเลเคลื่อนตัวเป็นคลื่นขนาดใหญ่ นอกจากนี้ยังอาจเกิดจากภูเขาไฟระเบิดใต้ทะเลหรือดินถล่มใต้น้ำก็ได้

    6. การเปลี่ยนแปลงชายฝั่งทะเล (Coastal Change)

    สาเหตุ:

    เกิดจากคลื่นลมที่กัดเซาะชายฝั่งอย่างต่อเนื่อง ระดับน้ำทะเลที่สูงขึ้นจากภาวะโลกร้อนรวมถึงกิจกรรมของมนุษย์ เช่น การสร้างสิ่งก่อสร้างที่รบกวนการไหลเวียนของน้ำทะเล การถมทะเล หรือการทำลายแนวปะการัง

ผลกระทบของธรณีพิบัติภัย

• สูญเสียชีวิตและทรัพย์สิน • เปลี่ยนแปลงสภาพภูมิประเทศ • เกิดภัยต่อสิ่งแวดล้อม • ส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจและสังคม • ก่อให้เกิดโรคภัยหรือปัญหาด้านสาธารณสุข

วิธีป้องกันและเตรียมตัวรับมือ

⏳ก่อนเกิดธรณีพิบัติภัย -ศึกษาและติดตามข่าวสารเกี่ยวกับธรณีพิบัติภัยในพื้นที่ เช่น การเตือนภัยจากกรมอุตุนิยมวิทยา หรือศูนย์เตือนภัยพิบัติแห่งชาติ -วางแผนการหนีภัย เช่น เส้นทางหนีภัย สถานที่ปลอดภัย จุดนัดพบของคนในครอบครัว -เตรียมชุดยังชีพฉุกเฉิน (Emergency Kit) เช่น น้ำดื่ม อาหารแห้ง ไฟฉาย แบตเตอรี่สำรอง ยาสามัญประจำบ้าน วิทยุสื่อสาร เสื้อผ้าสำรอง และเอกสารสำคัญ -ฝึกซ้อมแผนหนีภัยกับคนในบ้านเป็นประจำ เพื่อให้ทุกคนรู้ว่าต้องทำอะไรเมื่อเกิดเหตุฉุกเฉิน -ติดตั้งชั้นวางของและเฟอร์นิเจอร์ให้แข็งแรง ป้องกันการล้มเมื่อเกิดแรงสั่นสะเทือน -ศึกษาวิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้นในกรณีที่มีผู้ได้รับบาดเจ็บ 🔥 ขณะเกิดธรณีพิบัติภัย 1️⃣ กรณีแผ่นดินไหว -หลบใต้โต๊ะหรือเฟอร์นิเจอร์แข็งแรง -ป้องกันศีรษะด้วยหมอน หมวกนิรภัย หรือแขน -หลีกเลี่ยงหน้าต่าง กระจก หรือของที่อาจตกใส่ -ถ้าอยู่กลางแจ้ง ให้อยู่ห่างจากอาคาร ต้นไม้ เสาไฟ ป้ายโฆษณา -อย่าใช้ลิฟต์ขณะเกิดแผ่นดินไหว 2️⃣ กรณีภูเขาไฟระเบิด -ปิดจมูกและปากด้วยผ้าชุบน้ำ หรือหน้ากากอนามัยเพื่อลดการสูดควันและเถ้า -อยู่ภายในบ้านหรือศูนย์พักพิงจนกว่าจะปลอดภัย -หลีกเลี่ยงบริเวณทางน้ำไหลหรือพื้นที่ต่ำ ซึ่งอาจเกิดโคลนถล่มตามมา 3️⃣ กรณีสึนามิ -รีบอพยพขึ้นที่สูงทันทีเมื่อมีสัญญาณเตือน -อย่ากลับลงมาจนกว่าจะได้รับอนุญาตจากเจ้าหน้าที่ -ฟังประกาศจากทางการผ่านวิทยุ หรือแอปพลิเคชันเตือนภัย 4️⃣ กรณีดินถล่ม -หนีออกจากเส้นทางดินไหล หรือบริเวณลาดชันทันที -อย่าขับรถผ่านพื้นที่เสี่ยงที่มีการเตือนดินถล่ม -สังเกตสัญญาณเตือน เช่น ดินแตก รอยร้าว ต้นไม้เอนผิดปกติ 🌱 หลังเกิดธรณีพิบัติภัย -ตรวจสอบตัวเองและคนรอบข้างว่าปลอดภัยหรือไม่ หากมีผู้บาดเจ็บให้ปฐมพยาบาลเบื้องต้น -ระวังสิ่งกีดขวาง เศษซาก อาคารที่เสียหาย และสายไฟขาด -อย่าใช้โทรศัพท์เกินความจำเป็น เพื่อให้ระบบสายฉุกเฉินทำงานได้ -ฟังข่าวสารจากเจ้าหน้าที่อย่างใกล้ชิด และปฏิบัติตามคำแนะนำ -ช่วยกันทำความสะอาด ซ่อมแซมอย่างระมัดระวัง ระวังโรคที่มักเกิดหลังภัยพิบัติ เช่น โรคระบาด น้ำท่วมขัง หรือสัตว์มีพิษ

ธรณีพิบัติภัย เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติและควบคุมไม่ได้ แต่สิ่งที่เราทำได้ คือ การเตรียมพร้อมและเรียนรู้วิธีรับมือ เพื่อลดความสูญเสียและฟื้นฟูพื้นที่อย่างปลอดภัย ดังนั้น การรู้จักภัยใกล้ตัวจึงเป็นเรื่องสำคัญที่ทุกคนควรให้ความสนใจ